Het is een wijdverbreid misverstand dat het tonen van emoties een teken van zwakte is. In werkelijkheid is het een daad van moed. Het is juist de gemakkelijke weg kiezen door je achter een masker van stoerheid te verschuilen, je ware gevoelens te verbergen en jezelf voor te houden dat je ‘sterk’ bent. Bovendien is het niet heel slim om te doen want deze aanpak is als het plakken van een pleister op een diepe wond; het biedt slechts tijdelijke verlichting en lost het onderliggende probleem niet op. Sterker, je problemen worden alleen maar erger.
Waarom is het tonen van emoties zo belangrijk? Omdat emoties, als ze niet worden geuit, kunnen leiden tot mentale en zelfs fysieke gezondheidsproblemen. Ze kunnen zich manifesteren als stress, slapeloosheid, of erger nog, leiden tot psychische aandoeningen of verslavingen. Je maakt je problemen zo alleen maar groter. Het is alsof je een drukkookpan bent; als je de stoom niet laat ontsnappen, loop je het risico te exploderen.
Toen ik als 19-jarige blauwhelm in Sarajevo een raketaanval overleefde in juli 1995, reageerde ik zoals ik altijd had geleerd: ik hield mijn mond. Mijn collega’s deden hetzelfde; niemand sprak over wat er was gebeurd. Sterker nog, we kregen zelfs kalmeringspillen van de medische staf. De jaren daarna stapelden de gezondheidsproblemen zich op: slapeloosheid, constante spanning, druk op de borst en een tremor, om er maar een paar te noemen. Ik was zo goed in het onderdrukken van mijn emoties dat ik pas 25 jaar later, na een emotionele ineenstorting, de diagnose PTSS kreeg.
Waarom vergt het moed om je emoties te tonen? Omdat je jezelf kwetsbaar opstelt. Het tonen van (heftige) gevoelens is vaak een taboe in onze samenleving, zeker voor mannen. Je riskeert afwijzing, misverstanden en soms zelfs veroordeling. Wie kent dat stemmetje niet; ‘je bent een aansteller’, of ‘anderen hebben veel ergere dingen meegemaakt’. Maar je ontzegt jezelf hierdoor ook steun door mensen die je willen helpen. Zeg nou zelf, ‘stoere’ mensen stralen nou niet bepaald uit dat ze hulp accepteren wanneer ze het moeilijk hebben. Maar kwetsbaar opstellen is ook je kracht. Het is de sleutel tot authentieke relaties en diepgaande persoonlijke groei. Het is als het openen van een venster in een verstikkende kamer; het laat frisse lucht binnen en maakt echte verbinding mogelijk, met jezelf en met anderen.
Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het kan zijn om je emoties te tonen. Het voelt soms alsof ik een zwaar harnas draag dat me beschermt, maar ook isoleert en verstikt. Om dit te overwinnen, heb ik een paar praktische stappen genomen. Ten eerste probeer ik bewust te zijn van mijn emoties, ze te erkennen in plaats van te onderdrukken. Gewoon even (in het lichaam) voelen zonder er meteen een heel verhaal bij te bedenken. Ik schrijf ze op of bespreek ze met een vertrouwd iemand. Ten tweede oefen ik actief in het uiten van mijn gevoelens in veilige omgevingen, zoals bij een therapeut of bij mensen die het beste met me voor hebben, zoals familie en vrienden. Ten derde stel ik mezelf open voor de emoties van anderen, wat me helpt mijn eigen gevoelens beter te begrijpen en te waarderen.
Dus als je denkt dat het verbergen van je emoties je ‘stoer’ maakt, denk dan nog eens goed na. Echte moed ligt in het tonen van je ware zelf, met al je kwetsbaarheden en imperfecties. En wie weet, misschien ontdek je dat deze openheid je sterker maakt dan je ooit had gedacht.